Τρίτη 29 Μαΐου 2012

"Η Πόλις Εάλω!"- Αφιέρωμα: Η Άλωση 1453





Αυτή η κραυγή ενός Κωνσταντινουπολίτη που έγινε και κραυγή όλων των κατοικούντων την Πόλη, εκείνο το μεσημέρι της 29ης Μαίου του 1453, μ΄έχει στοιχειώσει εδώ και 40 χρόνια, απο την πέμπτη δημοτικού, όταν το πρωτοδιδάχτηκα. Αμέτρητες φορές προσπαθούσα, κάθε χρόνο τέτοια μέρα απο τότε, να αναδιαπλάσω την εικόνα της φρίκης αυτού του γεγονότος... Κι άλλες τόσες φορές, η εικόνα που δημιουργούσα ήταν διαφορετική απ τη προηγούμενη...
Γι΄αυτό καθ΄αυτό το γεγονός, την "ευθύνη" την έχουν τόσο οι αυτόπτες μάρτυρες, όσο και οι μετέπειτα χρονικογράφοι (Σφραντζής ή Φραντζής, Δούκας, Λεονάρδος ο Χίος, Κριτόβουλος, Χαλκοκονδύλης, το χρονικό περί των Τούρκων σουλτάνων, οι τουρκικές μαρτυρίες και άλλοι), οι οποίοι και έδιναν τις ίδιες εικόνες μεν, αλλα με διαφορετική χροιά και σκοπιά. Μεγάλη μέρα η σημερινή Ελληνες...

Η Ιστορία λένε, δεν είναι μόνο για να τη διαβάζουμε ή να τη μαθαίνουμε. Είναι για να ΔΙΔΑΣΚΩΜΑΣΤΕ απο αυτήν. Χρόνια πολλά το φωνάζω αυτό, είτε ως απλός αρθρογράφος, είτε ως δάσκαλος σε κάποιο σχολείο, είτε ως απλός συνομιλητής μιας παρέας, είτε ως Ιστορικός, δηλαδή ως υπηρέτης της ίδιας της Ιστορίας. Και πάντα δικαιώνομαι από τα γεγονότα...

Η Ιστορία, επίσης λένε, οτι επαναλαμβάνεται. Είτε ως δράμα, είτε ως φάρσα. Πόσο μάλλον η δική μας Ιστορία, Ελληνες. Πόσες φορές δεν ήρθε η στιγμή που κάποιος άλλος ήρθε στη θέση του Κων/νου του Παλαιολόγου, όταν εκλήθη να παραδώσει ελληνική γή; Προγενέστερα ή μεταγενέστερα; Ποιόν να πρωτοθυμηθούμε αλήθεια; Τον Λεωνίδα με τους 300 του; Τον Θεμιστοκλή; Τον Παπαφλέσσα; Τον Ιωάννη Μεταξά; Τον Δημήτρη Μανιάτη, διοικητή των Οχυρών του Μπέλες; Τον Τάσο Παπαδόπουλο; Είπα έξη τώρα, ενώ είναι...χίλιοι έξη! Και όλοι τους, ΜΑ ΟΛΟΙ, είπαν το ίδιο "ΟΧΙ", με άλλες λέξεις! Αυτή είναι η μοίρα μας, η δόξα μας και το πεπρωμένο μας! Να λέμε πάντα "ΟΧΙ" σε όλους αυτούς που θέλουν να μας στερήσουν το υπέρτατο αγαθό που έδωσε ο Θεός στον Ανθρωπο: Την Ελευθερία του!

Ο Παλαιολόγος δεν έκανε κάτι διαφορετικό απο τους άλλους! Γνήσιος Ελληνας, Μανιάτης, γνώστης της ελληνικής Παιδείας και των Αξιών του διαχρονικού ελληνισμού, είπε αυτό που έπρεπε να πεί στον Μουχαμέτη που με αλαζονεία και εγωκεντρισμό, γνώρισμα της νεαρής του ηλικίας, του ζήτησε τότε να παραδώσει τη πόλη και να σηκωθεί να φύγει αυτός κι η συνοδεία του. Την απάντηση, στ΄αλήθεια δεν την περίμενε. Διότι δεν ήξερε στ΄αλήθεια ΜΕ ΠΟΙΟΥΣ ΕΙΧΕ ΝΑ ΚΑΝΕΙ. Αυτός, χωρίς καμιά παιδεία, χωρίς καμιά πνευματική μόρφωση, χωρίς να ξέρει κάν ποιοί στο καλό είναι τούτοι οι ... Γραικοί, ζήτησε απο τον Βασιλέα, τον έστω ξεπεσμένο Αυτοκράτορα να του παραδώσει τί; Το ίδιο του το σπίτι! Δεν μπορούσε να φανταστεί κάν το μεγαλείο αυτών που ΚΑΤΟΙΚΟΥΣΑΝ αυτό το σπίτι!
Ο Μουχαμέτης ήξερε ποιός θα είναι ο τελικός νικητής. Είχε χιλιάδες στρατό, χιλιάδες αγροίκους ασιάτες που δεν λογάριαζαν τη ζωή τους επειδή ακριβώς τους ειχαν πεί πως η ζωή τους ήταν ένα ΤΙΠΟΤΑ, και γνώριζε πως ήταν απλά θέμα ωρών να κατακτήσει αυτό που οι άλλοι στο παρελθόν δεν μπόρεσαν. Κι όμως, ζήτησε να ΤΑΠΕΙΝΩΣΕΙ τον Βασιλέα, για να ικανοποιήσει απλά την υπέρμετρη ματαιοδοξία του. Η απάντηση του Βασιλέα όμως του στραπατσάρισε τη γενειοφόρα μούρη. Κι απο εκείνη τη στιγμή, η διάθεσή του άλλαξε, το ψύχραιμο ειρωνικό χαμόγελο έγινε οργή. Και αποφάσισε "Πάσει δυνάμει"! "Φωτιά και τσεκούρι χωρίς έλεος!"...

Σήμερα Ελληνες, ζούμε ΑΚΡΙΒΩΣ το ίδιο δράμα. Είμαστε πολιορκημένοι. Πολιορκημένοι, όχι απο τις φανατικές ορδές του Μουχαμέτη, αλλά απο τους "πολιτισμένους" οικονομικούς δολοφόνους του Δ.Ν.Τ. και της Ε.Ε. Σήμερα, τη θέση του Μουχαμέτη, έχουν πάρει η Μέρκελ, η Λαγκάρντ, ο Σόρος, ο Σόιμπλε. Μόλις πριν απο λίγο καιρό, οι συνεργάτες τους "έλληνες" πολιτικοί, τους παρέδωσαν την "Πόλη Ελλάδα", υπογράφοντας το "χρυσόβουλο" μνημόνιο υποδούλωσης, ακολουθώντας πιστά αυτό που πριν 559 χρόνια είχε προτείνει αλαζονικά ο Μουχαμέτης στον Βασιλέα. Τότε ήταν εκείνος που του είπε το "Οχι". Σήμερα, Παλαιολόγος δεν υπάρχει. Δεν υπάρχει αυτός ο ηγέτης που θα έλεγε το "Οχι" στους βαρβάρους. Σήμερα Ελληνες, το "Οχι" θα το πούμε εμείς. ΕΜΕΙΣ, ΤΑ ΤΕΚΝΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΕΟΥΣ ΕΚΕΙΝΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ! Ηδη, στις 6 του Μάη, το βροντοφωνάξαμε μια φορά κι αυτοί που περίμεναν μιαν άλλη απάντηση, ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΤΗΚΑΝ! Οπως ακριβώς ο Μουχαμέτης πριν 559 χρόνια! Ενα "ΟΧΙ", που έκανε τους βάρβαρους Ούννους και Φράγκους να αναρωτηθούν: "Ποιοί στο καλό είναι τούτοι οι Γραικοί, που τολμούν να αμφισβητούν την απέραντη ισχύ μας;"

Και έφριξαν, αναστατώθηκαν, λύσσαξαν! Μας απείλησαν και μας απειλούν με τρομερά αντίποινα! Μας έταξαν και μας τάζουν τα πάντα, μέσω των "ελλήνων" συνεργατών τους, όπως ακριβώς κι ο Μουχαμέτης πριν 559 χρόνια... "Θα μείνετε στο ευρώ, θα αναπτυχθείτε, προσωρινές θα είναι οι δυσκολίες σας, θα σας ξανακάνουμε "ευρωπαίους", θα σας δώσουμε τούτο κι εκείνο, μα θα σας καταστρέψουμε εάν αρνηθείτε! Δεν θα πάρετε τίποτε, αν δεν υποκύψετε στους όρους της παράδοσής σας! Παραδοθείτε για να σωθείτε! Αλλιώς...φωτιά και τσεκούρι χωρίς έλεος"!!!

Πέστε μου εσείς, αν υπάρχει έστω και ψήγμα υπερβολής στα πιο πάνω γραφόμενά μου! Πέστε μου εσείς οι..."ψυχραιμότεροι", αν υπάρχει έστω και μια τρίχα παραλογισμού!

Η Ιστορία μας, επαναλαμβάνεται γι΄άλλη μια φορά... Ο εχθρός πλέον είναι πάνω στα τείχη! Μην τον αφήσετε να μπεί Ελληνες! Διδαχτείτε απ την Ιστορία μας, αυτό το υπέροχο και μεγάλο Βιβλίο του Γένους μας! Ο Βασιλέας Παλαιολόγος, αποφάσισε πως «Την δε πόλιν ου σοι δίδομεν, κοινή γαρ γνώμη πάντες, αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν, και ού φεισόμεθα της ζωής ημών», πολεμώντας και πεθαίνοντας, όπως ακριβώς και οι αρχαίοι παππούδες του.

Εμείς άραγε, θα φανούμε αντάξιοί του;



πηγή: http://logioshermes.blogspot.com (ΛΟΓΙΟΣ ΕΡΜΗΣ)

Το χρονικό της Άλωσης:





Καμία άλλη ημερομηνία δεν έχει εντυπωθεί στο συλλογικό υποσυνείδητο του Ελληνισμού όσο η 29 Μαϊου, η «αποφράς ημέρα» οπότε η Κωνσταντινούπολη, η «βασσιλίς των πόλεων» κυριεύθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους.

Η πολιορκία και η πτώση της Πόλης ήταν το επιστέγασμα μιας ολόκληρης περιόδου συρρίκνωσης οπότε και οι Τούρκοι (Σελτζούκοι και Οθωμανοί) έθεταν υπό την κυριαρχία τους τα εδάφη της πάλαι ποτέ κραταιάς αυτοκρατορίας.

Έτσι τις παραμονές της Άλωσης η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία υπήρχε μόνο κατ' όνομα. Η επικράτειά της αφορούσε μόνο την περιοχή γύρω από την Κωνσταντινούπολη και σε κάποιες περιοχές, όπως το Δεσποτάτο του Μυστρά.

Το 1451 αναρριχάται στον οθωμανικό θρόνο ο Μωάμεθ ο Β'. Ο νεαρός Σουλτάνος ονειρεύεται να καταλάβει την Βασιλεύουσα προκειμένου να δημιουργήσει μια κραταιά Αυτοκρατορία στη θέση της παλιάς Ρωμαϊκής. Έτσι, παρά το γεγονός ότι η Πόλη τελούσε ήδη φόρου υποτελής, ο Μωάμεθ αποφασίζει να της δώσει το τελειωτικό χτύπημα.
Το Βυζάντιο σε εκείνη την κρίσιμη στιγμή εναποθέτει τις ελπίδες του στη Ρώμη η οποία ζητά σαν αντάλλαγμα την ´Ενωση των Εκκλησιών με τους δικούς της όρους. Το 1451 η Σύνοδος Φεράρας-Φλωρεντίας επικύρωσε την πλήρη υποταγή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ρωμαιοκαθολική, όμως δεν έγινε ποτέ δεκτή από τους Βυζαντινούς οι οποίοι είχαν χωριστεί σε «Ενωτικούς» και «Ανθενωτικούς». Ο διχασμός ακύρωσε στην πράξη τη συμφωνία. Παραμονές της Άλωσης ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κάνει μια απέλπιδα προσπάθεια, στέλνοντας πρεσβεία στον πάπα Νικόλαο Ε' για να ζητήσει βοήθεια. Ο Πάπας έβαλε και πάλι ως όρο την Ένωση των Εκκλησιών, αλλά αποδέχθηκε το αίτημα του αυτοκράτορα να στείλει στην Κωνσταντινούπολη ιερείς, προκειμένου να πείσουν τον λαό για την αναγκαιότητα της Ένωσης.

Οι απεσταλμένοι του Πάπα, καρδινάλιος Ισίδωρος και ο αρχιεπίσκοπος Μυτιλήνης Λεονάρδος, λειτούργησαν στην Αγία Σοφία, προκαλώντας την αντίδραση του κόσμου, που ξεχύθηκε στους δρόμους και γέμισε τις εκκλησίες, όπου λειτουργούσαν οι ανθενωτικοί με επικεφαλής τον μετέπειτα πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο. Το σύνθημα που κυριαρχούσε ήταν «Την γαρ Λατίνων ούτε βοήθειαν ούτε την ένωσιν χρήζομεν. Απέστω αφ' ημών η των αζύμων λατρεία».


Το μίσος για τους Λατίνους δεν ήταν μόνο θρησκευτικό αλλά και πολιτικό, αφού ο λαός δεν ξέχασε ποτέ τη βαρβαρότητα που επέδειξαν οι Σταυροφόροι στην πρώτη Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, που στην ουσία προκάλεσε και την αρχή του τέλους για την Αυτοκρατορία.

Σε αντίθεση με τους Γενουάτες και τους Βενετσιάνους, οι Οθωμανοί συμπεριφέρονταν καλύτερα προς τους χριστιανούς. Πολλοί βλέποντας ότι οι χριστιανοί είχαν υψηλές θέσεις στην οθωμανική διοίκηση, κυριαρχούσαν στο εμπόριο και πλήρωναν λιγότερους φόρους θεώρησαν καλύτερη την οθωμανική αντί της λατινικής κυριαρχίας.Την παράταξη αυτή εξέφραζε ο Λουκάς Νοταράς ο οποίος εκστόμισε και την περίφημη φράση «Καλύτερα να δω στην Πόλη τούρκικο φακιόλι παρά λατινική καλύπτρα».

Στις 7 Απριλίου, μπροστά στην Πύλη του Αγίου Ρωμανού, ο Μωάμεθ στήνη τη σκηνή του, ξεκινώντας ουσιαστικά την πολιορκία της Πόλης. Με στρατό 150.000 ανδρών, ναυτικό 400 πλοίων αλλά και το πιο σύγχρονο πυροβολικό οι Τούρκοι βρέθηκαν απέναντι σε μόλις 7.000 άνδρες, οι 2000 από τους οποίους ήταν μισθοφόροι, κυρίως Ενετοί και Γενουάτες.
Τη στιγμή της πολιορκίας η Πόλη είναι σκιά του εαυτού της, έχοντας πληθυσμό μόλις 50.000 κάτοικων που αντιμετώπιζε προβλήματα επισιτισμού.Ο κλοιός γύρω από την Κωνσταντινούπολη κλείνει και τα τείχη της σφυροκοπούνται καθημερινά από τα κανόνια του Μωάμεθ.

Παρά τον ναυτικό αποκλεισμό, οι πολιορκούμενοι ένας στολίσκος με εφόδια υπό τον πλοίαρχο Φλαντανελλά κατορθώνει στις 20 Απριλίου 1453 να διασπάσει τον τουρκικό κλοιό μετά από φοβερή ναυμαχία και να εισέλθει στον Κεράτιο, αναπτερώνοντας τις ελπίδες των πολιορκούμενων.


Η κίνηση αυτή προβλημάτισε τον Σουλτάνο ο οποίος αντιλήφθηκε πως δεν αρκούσαν μόνο οι χερσαίες δυνάμεις για την κατάληψη της Πόλης αλλά έπρεπε με κάποιο τρόπο το ναυτικό να βρεθεί στον Κεράτειο, ο οποίος ήταν φραγμένος από μια τεράστια αλυσίδα.
Με τη βοήθεια ενός Ιταλού μηχανικού κατασκεύασε δίολκο και τη νύχτα της 21ης προς την 22α Απριλίου, 70 περίπου πλοία σύρθηκαν από τον Βόσπορο προς τον Κεράτιο. Η κατάσταση για τους πολιορκούμενους έγινε πλέον απελπιστική, καθώς έπρεπε να αποσπάσουν δυνάμεις από τα τείχη για να προστατεύσουν την Πόλη από την πλευρά του Κεράτιου, όπου δεν υπήρχαν τείχη.


Στις 21 Μαΐου, ο σουλτάνος έστειλε πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη. Ζητούσε την παράδοση της πόλης με την υπόσχεση να επιτρέψει στον Αυτοκράτορα και σε όσους το επιθυμούσαν να φύγουν με τα υπάρχοντά τους. Επίσης, θα αναγνώριζε τον Κωνσταντίνο ως ηγεμόνα της Πελοποννήσου, ενώ θα εγγυόταν για την ασφάλεια του πληθυσμού που θα παρέμενε στην Πόλη.


Ο Παλαιολόγος απαντά με αποφασιστικότητα αλλά και αξιοπρέπεια: δέχονταν να πληρώσει υψηλότερους φόρους υποτέλειας και να παραμείνουν στα χέρια των Τούρκων όλα τα κάστρα και τα εδάφη που είχαν στο μεταξύ κατακτήσει.


Για την Κωνσταντινούπολη όμως δήλωσε:
«Τὸ δὲ τὴν πόλιν σοὶ δοῦναι οὔτ' ἐμὸν ἐστίν οὔτ' ἄλλου τῶν κατοικούντων ἐν ταύτῃ• κοινῇ γὰρ γνώμῃ πάντες αὐτοπροαιρέτως άποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν. (Το να σου (παρα)δώσω όμως την πόλη ούτε σε εμένα επαφίεται ούτε σε άλλον από τους κατοίκους της-διότι με κοινή απόφαση οι πάντες θα αποθάνουμε αυτοπροαίρετα και δεν θα υπολογίσουμε τη ζωή μας)


Το βράδυ της 28ης Μαϊου τελείται στην Αγία Σοφία η τελευταία Θεία Λειτουργία. Εκεί ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και υπερασπιστές της Πόλης μεταλαμβάνουν και ο αυτοκράτορας εμψυχώνει το λαό.




Κατά την πρώτη πρωϊνή ώρα της Τρίτης 29 Μαίου, εκδηλώνεται τουρκική επίθεση από τρεις πλευρές συγχρόνως. Οι Βυζαντινοί καταφέρνουν να αποκόψουν τις υπόγειες σήραγγες απ' όπου οι Τούρκοι προσπαθούν να περάσουν κάτω από τα τείχη.
Παρά την αριθμητική υπεροχή των Οθωμανών οι Βυζαντινοί τους απωθούν και αποκρούουν με επιτυχία τις δύο επιθέσεις. Όμως ο Μωάμεθ Β' οργάνωσε πολύ προσεκτικά την τρίτη και τελευταία επίθεση. Επιτίθεται κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, όπου πολεμά ο Παλαιολόγος. Ένας από τους κύριους υπερασπιστές της πόλης, ο Γενουάτης Ιουστινιάνης, τραυματίζεται και αναγκάζεται να εγκαταλείψει τον αγώνα. Αυτή υπήρξε και η ανεπανόρθωτη απώλεια για τους αμυνόμενους.


Τελικώς η Πόλη πέφτει και τα στήφη των Οθωμανών εισέρχονται εντός των τειχών όπου και επιδίδονται σε τριήμερες λεηλασίες. Το βράδυ, ο Μωάμεθ ο επονομαζόμενος πλέον και Πορθητής εισήλθε πανηγυρικά στην Αγία Σοφία και προσευχήθηκε στον Αλλάχ «αναβάς επί της Αγίας Τραπέζης».


Αυτή ήταν και η τελευταία πράξη του δράματος που έμελλε να αλλάξει συνολικά την ανθρώπινη Ιστορία, όχι μόνο την ελληνική. Κι αυτό γιατί με την εγκατάσταση των Οθωμανών στην Ανατολική Μεσόγειο πλήθος λογίων Ελλήνων θα μετοικίσουν στην Δύση, μεταλαμπαδεύοντας έτσι τα κλασσικά και βυζαντινά χειρόγραφα. Επιπλέον, με την οθωμανική κυριαρχία στην περιοχή κλείνουν οι χερσαίοι εμπορικοί δρόμοι προς την Ανατολή ωθώντας έτσι τις μεγάλες ναυτικές δυνάμεις της Δύσης σε αναζήτηση ναυτικών οδών εγκαινιάζοντας την Εποχή των Μεγάλων Ανακαλύψεων.



Για εμάς, η Άλωση της Πόλης, η πτώση του Βυζαντίου θα καταγραφεί στη συλλογική μνήμη ως το τέλος μιας εποχής δόξας που θα δώσει τη θέση της στην Τουρκοκρατία για τους επόμενους τέσσερις με πέντε αιώνες. Πιο ουσιαστικά όμως, η Άλωση θα σηματοδοτήσει το πολιτικό τέλος του Ελληνισμού και την αποκοπή του από τα μεγάλα γεγονότα της Αναγέννησης που ακολοθούσαν.
Η λαϊκή παράδοση απέδωσε το γεγονός με τους περίφημος «λαϊκούς θρήνους» και από την πρώτη στιγμή φρόντισε να μυθοποιήσει τόσο το θάνατο του Παλαιολόγου όσο και την ίδια την πτώση της Πόλης. Έτσι, στη λαϊκή μυθολογία αποτυπώθηκε ο θρύλος του μαρμαρωμένου βασιλιά, του μοναχού με τα μισοτηγανισμένα ψάρια αλλά και της Κερκόπορτας, η οποία έμεινε ανοιχτή επιτρέποντας στους Τούρκους να εισέλθουν στην Πόλη.
Αλλόκοτα περιστατικά, επενέργεια των στοιχείων της φύσης, ακόμη και οι ουράνιες δυνάμεις όλα επιστρατεύονται στη λαϊκή αντίληψη προκειμένου να μεταδώσουν το τραγικό γεγονός και μαζί μ' αυτό την ατέρμονα επαναλαμβανόμενη ευχή:


«Σώπασε κυρα-Δέσποινα και μη πολύ δακρύζεις
Πάλι με χρόνους με καιρούς, πάλι δικά μας είναι»
πηγή: http://www.iefimerida.gr



Love to hear what you think!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Αρχειοθήκη ιστολογίου