Η κατεργασία των δεμάτων ήταν από τις δραστηριότητες που είχαν μεγάλη εξέλιξη κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας όταν και δημιουργήθηκαν πλέον τα πρώτα βυρσοδεψικά κέντρα στον ελλαδικό χώρο (μέθοδοι και τρόποι επεξεργασίας των δερμάτων είχαν ήδη ανακαλυφθεί κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων). Την ίδια εποχή το οι εμπορικές συναλλαγές παρουσιάζουν και αυτές με τη σειρά τους ανάπτυξη στα Βαλκάνια τη Μικρά Ασία και τη Δύση. Τα βυρσοδεψεία (ή αλλιώς 'ταμπάκικα') προστατεύονταν άλλωστε με ευνοϊκές ρυθμίσεις ως προς τις προμήθειες των υλών και τη διάθεση των προϊόντων.
Στα νεώτερα χρόνια, η βυρσοδεψία πέρασε στη διαδικασία της εκβιομηχάνισης, δημιουργώντας έναν εύρωστο και δυναμικό κλάδο στην Ελλάδα, για έναν περίπου αιώνα. Οι συνοικίες των ταμπάκικων στις πόλεις- λιμάνια του 19ου αι. αποτελούν ένα χαρακτηριστικό πολεοδομικό σύνολο, σύμβολο πλούτου και προκοπής, αν και στα επόμενα χρόνια αντιμετωπίζουν διαρκώς πιέσεις για απομάκρυνση από τις κατοικημένες περιοχές, ως «οχληρές και ρυπαίνουσες εγκαταστάσεις».
χάρτης βυρσοδεψικών κέντρων στο Καρλόβασι Σάμου (από http://karlovasi.wordpress.com)
Η περιοχή του Ανατολικού Αιγαίου έπαιξε σημαντικό ρόλο την περίοδο της εκβιομηχάνισης. Η Σύρος, πρωτεργάτρια, η Χίος, η Λέσβος , η Σάμος, η Ρόδος και η Κύπρος, δημιούργησαν εύρωστους βιομηχανικούς πόλους, αξιοποιώντας τα δίκτυα συναλλαγών με τα Μικρασιατικά κέντρα εμπορίου.
Η Σάμος διακρίθηκε στην κατεργασία των σολοδερμάτων. Τα πρώτα μικρά οικοτεχνικά ταμπάκικα εμφανίζονται στη Σάμο στο Λιμένα του Βαθέος, στην ομώνυμη συνοικία. Δεν ευημέρησαν όμως στην πρωτεύουσα της Ηγεμονίας, ίσως λόγω της όχλησης που δημιουργούσαν. Έτσι, η δραστηριότητα άνθισε στο Καρλόβασι το τελευταίο τέταρτο του 19ου αι. και έπαιξε σημαντικό ρόλο ως το 1950, όταν άρχισε η φθίνουσα πορεία μέχρι την οριστική λήξη, με το τέλος του 20ου αι.
'Το Ταμπάκικο ήτανε δίπατο. Στο κάτω πάτωμα γινότανε η υγρή δουλειά: η προκαταρκτική και η δέψη. Ήταν εκεί οι λίμπες και τα ποντόνια και τα καβαλέτα και οι βαρέλες. Εκεί γινόταν τα ξενερίσματα και τα ξελεσάσματα και τ’ ασβεστώματα. Και βέβαια τα παστώματα και τα γυρίσματα στις βαρέλες. Υγρασία και γλίτσα και μισόφωτο. Και βρώμα βαριά.
Στο πάνω πάτωμα γινόταν η στεγνή δουλειά: η τελειοποίηση και η συσκευασία. Ήταν εκεί οι πάγκοι για το στρώσιμο των πετσιών, οι κρεμάλες για το κέρωμα και το στέγνωμά τους, οι κύλιντροι για το σιδέρωμα, κι όλα τα εξελιγμένα μηχανήματα. Ήταν φωτεινό το πάνω πάτωμα, καθαρό κι είχε την ευχάριστη μυρωδιά του αργασμένου δέρματος.
Κ. Καλαϊτζής. Το ταμπάκικο, εκδ. ΠΙΤΣΙΛΟΣ, 1990, σελ. 20'
πηγή και κείμενα: http://karlovasi.wordpress.com (στο υπέροχο αυτό ιστολόγιο θα βρείτε πολλές παλιές φωτογραφίες καθώς επίσης και πλούσιο εξειδικευμένο υλικό-πληροφορίες)
Ακολουθούν μερικές φώτος του samosbook από τα εντυπωσιακά αυτά κτίρια σήμερα, ενώ ταυτόχρονα ευχαριστούμε όλους αυτούς που μας μεταδίδουν τις ιστορικές αυτές γνώσεις και τις πολύτιμες πληροφορίες για κάθε πολίτη της Σάμου (και όχι μόνο) είτε μέσω βιβλίων είτε μέσω του διαδικτύου.
(παρόμοιες επίσης φωτογραφίες ανακάλυψα και εδώ, στο blog του φίλου Benikou http://tomonopatimou.blogspot.com/2010/02/blog-post.html)
(film photo effect edition)
( cross process photo effect edition)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου